از فروردین سال 1400 بانک مرکزی ویرایش دوم از چک های صیادی را معرفی نمود که این اقدام سریع باعث سردرگمی بسیاری از مشتریان بانک ها شد. در قانون جدید چک ، صادر کننده و دریافت کننده چک هر دو موظف به ثبت چک صیادی در سامانه صیاد شده اند.
اگر چه این اقدام بانک مرکزی گامی هوشمندانه در جهت کاهش تقلبات و سوء استفاده ها در موضوع بحث بر انگیز چک ها شد. اما این تغییر ناگهانی روش صدور و دریافت چک و لزوم آن بر ثبت در سامانه ، همچنین عدم آموزش دقیق مشتریان باعث مشکلات بسیاری در این زمینه گردیده به طوری حتی با گذشت چند سال ، هنوز هم برخی از صادر کنندگان و دریافت کنندگان چک در ثبت و تایید آن مشکل دارند.
در این مقاله از فینال کلاس به بررسی روش های ثبت چک صیاد می پردازیم و تلاش خواهیم کرد با توضیحاتی به زبان ساده یکبار برای همیشه موضوع ثبت چک را برای شما همراهان گرامی حل نماییم.
انواع چک صیاد
چک ها در واقع تعهد و سندی برای پرداخت پول از طرف شخص بدهکار به طرف شخص بستانکار هستند. سندی رسمی و قابل پیگیری قضایی و در واقع شریان ها و جریان های نقل انتقال در بازار و معاملات داخلی کشورها هستند. روزانه میلیون ها چک در معاملات مختلف بین خریداران و فروشندگان رد و بدل می شود.
چک صیادی سفید
همان چک های طرح قدیم یا اولین نسل از چک های صیاد است ، به تازگی و با تغییراتی که در قانون بانک مرکزی صورت گرفته است، چک‌های صادر شده قبل از سال ۱۴۰۰ ، به عنوان چک صیادی کرم رنگ شناخته می شوند.
بانک مرکزی ایران در نظر دارد تا با استفاده از سیستم صیاد، همه ی چک های صادر شده در کشور را به صورت الکترونیکی ثبت و تایید کند.
به عبارت دیگر، این سیستم سعی دارد تا با استفاده از فناوری روز، عملیات صیادی را تسهیل کند و از امکان تقلب در این فرآیند جلوگیری کند.
بنابراین، اگر شما نیز دسته‌ای از چک های قدیمی و کرم یا سفید رنگ دارید، باید در اولین فرصت به بانک مراجعه کنید و دسته چک صیادی جدید را دریافت کنید.
این کار به شما کمک می کند تا چک هایتان توسط بانک مورد تایید قرار گیرند تا بتوانید به معاملات خود ادامه دهید.
چک صیادی بنفش
چک های صیادی، به طور کلی به نوعی چک مشخص اطلاق می شود که در بانک مرکزی صادر می‌شود و به عنوان چک های صیادی بنفش شناخته می شود. این چک‌ها دارای نماد شاپرک بوده و با استفاده از این چک ها، می‌توان در فرایند های بانکی مختلف از آن ها بهره برد.
برای استفاده از چک های صیادی بنفش، ابتدا مشخصات گیرنده را به صورت دقیق و کامل بنویسید. سپس در گام دوم آن را در سامانه صیاد ثبت نمایید.
این فرایند تضمین می کند که چک به درستی استفاده شود و هیچ ابهامی درباره صاحبان و مقصد پرداخت وجود نداشته باشد.
نکته آخری که درباره چک های صیادی باید اشاره شود، وجود بارکد بر روی آن ها است.
این بارکد باعث می شود تا با استفاده از ابزارهای خاص، میتوانید اطلاعات مربوط به چک را دریافت کرده و از آن استعلام بگیرید.
این ویژگی علاوه بر آن که به شما امکان می دهد تا به راحتی از وضعیت چک خود آگاه شوید، بلکه در جلوگیری از تقلب ها و سوءاستفاده نیز نقش مهمی دارد.
روش های استعلام چک صیادی
چک های صیادی به انواع روش های متنوع قابل استعلام گیری هستند. برخی از این روش ها رایگان بوده و توسط بانک مرکزی معرفی شده اند و برخی دیگر نیز توسط برخی شرکت های پرداخت واسطه با خدمات بیشتری شامل پرداخت هزینه می باشند.
ما در این مقاله به دو روش استعلام رایگان که توسط بانک مرکزی معرفی شده اند می پردازیم:
استعلام چک صیادی از طریق پیامک
یکی از روش‌های استعلام چک صیادی که بانک مرکزی در نظر گرفته است، از طریق پیامک می باشد.
این روش استعلام چک صیادی از طریق سامانه پیامکی انجام می‌شود. با استفاده از این روش، شما می توانید وضعیت اعتباری فرد صادرکننده چک را در کمتر از ۱۵ دقیقه تعیین کنید.
برای استعلام چک صیادی از طریق سامانه پیامکی، شما باید شماره صیاد ۱۶ رقمی روی چک را بدون هیچ گونه کاراکتر اضافه به سر شماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال نمایید.
پس از ارسال درخواست، بانک مرکزی در حداکثر ۱۵ دقیقه وضعیت اعتباری فرد صادرکننده چک را برای شما ارسال می کند.
با استفاده از سامانه پیامکی، وضعیت اعتباری فرد صادرکننده چک با استفاده از رنگ ها به شما اعلام می‌شود.
در ادامه، مفهوم هر رنگ را توضیح می دهیم:
- رنگ قرمز : این رنگ نشان دهنده بیش از ۱۰ چک برگشتی است یا مبلغ برگشتی بیش از ۵۰ میلیون می‌باشد.
در صورتی که وضعیت اعتباری فرد صادرکننده چک قرمز باشد، بهتر است از پذیرش چک از آن فرد خودداری کنید.
- رنگ قهوه ای : این رنگ نشان دهنده بین ۵ تا ۱۰ چک برگشتی است یا مبلغ چک برگشتی کمتر از ۵۰ میلیون می‌باشد.
در این حالت، میتوانید با احتیاط و مراقبت، چک را پذیرش کنید.
- رنگ نارنجی : این رنگ نشان دهنده احتمال داشتن ۲ تا ۴ فقره چک برگشتی است یا مبلغ ضمانت شده حداکثر ۲۰ میلیون تومان می‌باشد.
در صورتی که صادرکننده چک رنگ نارنجی داشته باشد، بهتر است از پذیرش چک با مبلغ بالا از آن فرد خودداری کنید.
- رنگ زرد : این رنگ نشان دهنده وجود یک فقره چک برگشتی یا ضمانت چک برگشتی به مبلغ حداکثر ۵ میلیون تومان است.
در این حالت، میتوانید با اطمینان نسبی، چک را پذیرش کنید.
- رنگ سفید : این رنگ نشان دهنده عدم سابقه چک برگشتی صادرکننده چک است.
با این حال، امکان وجود چک‌های برگشتی سوءتاثیر گذار روی اعتبار صادرکننده وجود دارد.
بنابراین، در صورتی که رنگ سفید را در سیستم استعلام چک صیادی دریافت کنید، همچنان نیاز به احتیاط و دقت در پذیرش چک دارید.
استعلام وضعيت اعتباری چک صيادی از بانک مرکزی
استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی از سامانه بانک مرکزی یک ابزار قدرتمند برای بررسی وضعیت مالی شخص یا شرکتی است که قصد دارید با آن همکاری کنید. این سامانه آنلاین، وضعیت مربوط به سابقه پرداخت چک ها را در اختیار شما قرار می دهد.
با استفاده از این سامانه، می توانید به سرعت و با دقت بالا وضعیت اعتباری چک صیادی را بررسی کنید. این ابزار به شما کمک می کند تا در کمترین زمان ممکن اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنید.
نحوه استفاده از سامانه استعلام وضعیت چک صیادی:
1. ورود به سایت سامانه : برای استفاده از سامانه، ابتدا باید به سایت بانک مرکزی مراجعه کنید.
2. وارد نمودن شناسه صیاد 16 رقمی : در این مرحله، باید اطلاعات مربوط به شناسه صیاد چک صیادی را وارد کنید.
3. دریافت نتیجه : پس از وارد کردن اطلاعات، سامانه به طور خودکار وضعیت اعتباری چک صیادی را بررسی می کند و نتیجه را به شما اعلام می کند.
اگر کسب و کار شما به گونه ای است که مدام احتیاج به صدور و یا دریافت چک صیاد دارید. توصیه ما این است که یکبار کتاب قانون چک را به صورت کامل مطالعه نمایید تا از حقوق خود در امر تبادلات چک به خوبی آشنا شوید.
ضمنا نکات مهم زیر را در رابطه با چک صیاد در نظر داشته باشید:
- براساس برابر ماده 21 قانون جدید صدور چک، هر صادرکننده چک مکلف است اطلاعات مربوط به چک، از جمله ذینفع یا گیرنده چک، مبلغ و تاریخ چک را در سامانه صیاد ثبت کند. پس از ثبت چک در سامانه، صادرکننده مجاز به تحویل چک به ذینفع می باشد.
- دقت داشته باشید چک هایی که مشمول ثبت در سامانه صياد هستند، حتما باید به رنگ بنفش باشد.
- تمام اطلاعات نوشته شده روی برگه چک شامل تاريخ، مبلغ، ذينفع می بایست با اطلاعات درج شده در سامانه صياد توسط شخص صادرکننده مطابقت داشته باشد.
- از سوی دیگر، ذینفع نیز بعد از دریافت چک، ملزم است به سامانه صیاد مراجعه کرده و اقدام به تایید چک دریافتی نماید. این تدابیر به منظور تسهیل و صحت سنجی فرآیند های مربوط به چک ها و جلوگیری از تقلب ها و سوءاستفاده های ممکن استفاده می شود.
- توصیه می گردد که از برنامه های رسمی بانک ها جهت صبت چک صیادی استفاده نمایید. اگر قصد دارد از اپ های پرداخت واسطه استفاده کنید حتما از اپلیکیشن های معرفی شده توسط بانک مرکزی در این خصوص استفاده کنید تا دچار سوء استفاده های احتمالی نشوید.
- با اجرای این قانون جدید، امکان تحویل چک بدون ثبت اطلاعات لازم در سامانه صیاد برای صادرکننده ها وجود نخواهد داشت و تمامی مراحل صحت سنجی و ثبت اطلاعات به صورت آنلاین انجام خواهد شد.
- صدور چک صیاد بنفش در وجه حامل ممنوع می باشد و حتما باید اطلاعات گیرنده به صورت دقیق ثبت گردد.
همچنین صادرکننده چک باید نسبت به ثبت تمام جزئیات چک، از جمله تاریخ ، مبلغ چک و اطلاعات گیرنده چک را علاوه بر برگه چک ، در سامانه صیاد اقدام کند. پس با توجه به نکات گفته شده هرگز چک صیادی را که ثبت نشده تحویل نگیرید، در صورتی که فردی بخواهد از ثبت چک به صورت هدفمند شانه خالی کند. دریافت کننده چک می تواند با استناد به قانون جدید چک از صادر کننده شکایت نماید.
فرآیند ثبت چک بسیار راحت است و به شما این اطمینان را میدهیم که پس از مدتی در آن استاد خواهید شد. پس بدون استرس آنچه را که در این مقاله به آن ها اشاره گردیده به طور کامل و حتی چندین بار مرور نمایید تا دغدغه و نگرانی های ثبت چک را به طور کامل پشت سر بگذارید.
اگر در شرایطی هستید که اعتماد به نفس کافی ندارید و احتمال خطا وجود دارد راه حل سریع مراجعه به نزدیک ترین کافی نت جهت ثبت و تاییدیه چک می باشد.
اگر زمان بحرانی برای ثبت چک در سریعترین زمان مطرح نمی باشد. پس با آرامش و دقت کامل روش های زیر مطالعه نموده و با هر کدام که راحت هستید. یکبار ثبت چک خود یا یکی از آشنایان را انجام دهید تا تجربه کافی را کسب نمایید.
استفاده از همراه بانک یا اینترنت بانک
برای ثبت چک در سامانه چک صیاد ، شما باید با استفاده از همراه بانک یا اینترنت بانک معرفی شده توسط بانک مبداء یا اپلیکیشن‌های معتبر معرفی شده توسط بانک مرکزی عملیات ثبت را شروع نمایید.
لازم است به این نکته اشاره نماییم که برای داشتن اپلیکیشن همراه بانک یا ورد به اینترنت بانک لازم است یکبار به بانک مورد نظر خود مراجعه نموده و نام کاربری و رمز عبورتان را دریافت نمایید . در غیر این صورت امکان برخورداری از خدمات ثبت چک را نخواهید داشت.
در قدم بعدی محیط کاربری اپلیکیشن بانک خود مراجعه نمایید.
مرحله اول : در منوی اصلی به دنبال گزینه ای به نام " ثبت چک " باشید. تمامی برنامه های بانکی این گزینه را دارند پس اگر این گزینه را پیدا نکرید بار دیگر با دقت منوی اصلی اپلیکیشن را بررسی نمایید.
در پنجره باز شده شناسه صیادی 16 رقمی چک صیاد خودتان را وارد نمایید. سپس گزینه "ادامه" را انتخاب نمایید.
مرحله دوم : اطلاعات جزئی تر شامل :
- شماره حساب برگه چک
- شماره سریال و سری چک
- مبلغ چک به ریال
- تاریخ سررسید چک
- توضیحات اختیاری که اگر قصد بایگانی اطلاعات صدور چک را دارید بسیار مفید خواهد بود تا بعد ها بتوانید دلیل صدورچک را به یاد بیاورید.
در ادامه روی گزینه بررسی اطلاعات کلیک کنید.
مرحله سوم : اگر اطلاعات خواسته شده را به درستی وارد نموده باشید از شما کد ملی گیرنده چک به همراه نام و نام خانوادگی فرد گیرنده پرسیده می شود که می بایست در کادر های مربوطه وارد نمایید. گزینه "ثبت گیرنده" را انتخاب نمایید.
اگر اطلاعات به درستی وارد شده باشند. شما در نهایت خلاصه ای از اطلاعات وارد شده چک صیادی را به همراه مشخصات فرد گیرنده مشاهده میکنید. لطفا در این مرحله با دقت موارد را چک کنید و پس از اطمینان از صحت اطلاعات وارد شده گزینه سبز "ثبت نهایی" را انتخاب نمایید.
کار ثبت چک تمام شد!
بعد از انجام مراحلی فوق، چک توسط شخص صادرکننده در سامانه صیاد ثبت می شود و لازم است دارنده چک نیز آن را تایید کند.
ثبت چک از طریق پیامک در سامانه صیاد
علاوه بر روش های آنلاین ثبت چک ، بانک مرکزی سامانه پیامکی ثبت چک را نیز راه اندازی نموده است؛ اما توصیه ما این است که تنها در شرایط ضروری از این قابلیت استفاده کنید. دلایل زیادی برای وقوع خطا در این روش وجود دارد.
برای ثبت چک صیادی از طریق پیامک در سامانه بانک مرکزی باید پیامکی با فرمت زیر به شماره 04040701701 ارسال نمایید.
قالب پیامک مذکور از سمت چپ به راست به شرح زیر است:
# کدملی گیرنده چک * مبلغ به ریال * تاریخ سررسید چک * شناسه چک صیاد 16 رقمی * کدملی صادر کننده * 3 *
ثبت چک در برنامه های پرداخت واسطه
اپ های پرداخت واسطه مورد تایید بانگ مرکزی و سیستم شاپرک آن دسته از برنامه هایی هستند که عملیاتی مانند انتقال وجه ، پرداخت قبض ، عوارض ، مالیات ، خرید شارژ و بسیاری از عملیات پرداخت عمومی را به عهده گرفته اند. برنامه هایی مانند آپ، تاپ و اپلیکیشن 724 در این دسته قرار دارند.
این اپ ها در واقع بانک نیستند و شما از هر بانکی که چک صیاد دریافت کرده باشید می توانید همچنین از طریق اپلیکیشن های پرداخت هم عملیات ثبت چک صیادی را انجام دهید.
پس از نصب اپ پرداخت از مراجعه معتبر ، باید نسبت به ایجاد حساب کاربری خودتان اقدام نمایید، بعد از ثبت نام در اپ و دریافت نام کاربری و کلمه عبور، شما به عنوان شخص صادرکننده چک جهت انتقال چک به شخص دریافت کننده وارد اپلیکیشن شوید.
گام اول: ورود به برنامه و انتخاب “ گزینه چک صیادی ”
گام دوم: انتخاب گزینه “ثبت چک صیادی”
گام سوم: انتخاب نام بانک و درج شماره سریال 16 رقمی چک صیادی
گام چهارم: وارد نمودن اطلاعات خواسته شده نظیر رمز دوم ، کد cvv2 ، تاریخ انقضا ، شماره کارت و همچنین مشخصات شخص گیرنده چک
گام پنجم: مشاهده پیشنمایش اطلاعات درج شده و تایید حهت ثبت نهایی چک صیاد
تایید چک صیادی از طرف دریافت کننده
همانطور که پیشتر گفته شد علاوه بر ثبت چک توسط شخص صادر کننده ، گیرنده چک صیادی نیز باید نسبت به مراجعه به سامانه صیاد اقدام نموده و در صورتی که چک صادره مورد تایید باشد، آن را تایید نماید.
در انتها لازم است این نکته را یادآوری نماییم که روال عملیات ثبت چک فراتر از توضیحات فوق نمی باشند و شما از هر طریقی که بخواهید چک صیادی را ثبت نمایید کافی است مشابه با دستور العمل های توضیح داده شده در بالا عمل نموده و چک را ثبت نمایید.
حال شخص تایید کننده هم می تواند در صورتی که اصطلاحا قصد خرج نمودن چک را داشته باشد با ثبت گیرنده های بعدی در سامانه اقدام به انتقال چک به شخص سوم ، چهارم و ... نماید.
به خاطر داشته باشید این سیستم بر اساس ثبت و تایید متقابل اطلاعات کار می کند و در نهایت هدف اصلی جلوگیری از تقلبات و سوء استفاده های مکرر در گذشته است.
با این قانون جدید بانک مرکزی و سیستم ثبت و تایید چک خیالتان از بابت تراکنش های مالی امن راحت بوده و میتوانید بدون استرس و دغدغه با امنیت به معاملات و تبادل چک پرداخته و در صورت بروز هر گونه مشکل به سرعت آن را پیگیری و به صورت قانونی به آن ترتیب اثر دهید.
